O gminie

Gmina Nowa Słupia to obszar o wybitnych walorach kulturowych, przyrodniczych, którego historia i praca pokoleń uczyniła Perłą Ziemi Świętokrzyskiej. 

Gmina Nowa Słupia położona jest w centralnej części woj. świętokrzyskiego, a jej siedziba znajduje jest w odległości 36 km od stolicy województwa, Kielc. W jej skład wchodzi 20 sołectw. Zamieszkuje ją ponad 9350 mieszkańców. Jej powierzchnia wynosi 8600 ha z czego lasy zajmują 2700 ha. Gleby w większości są urodzajne związane z lessami.

Gmina położona jest na obszarze krainy Gór Świętokrzyskich. Obejmuje częściowo tereny trzech pasm górskich: Łysogórskiego, Jeleniowskiego i Klonowskiego Na jej terenie leży drugi pod względem wysokości szczyt o wys. 595 m n.p.m. noszący trzy nazwy: Łysiec, Łysa Góra, Święty Krzyż oraz czwarty szczyt o wys. 531 m n.p.m. – Góra Jeleniowska.

Tereny gminy w całości zostały objęte ochroną prawną w Świętokrzyskim Parku Narodowym i Jeleniowskim Parku Krajobrazowym (wraz z ich otulinami). Warto podkreślić, że utworzono tu trzy enklawy (tereny poza zwartym obszarem) ŚPN – las „Serwis Dąbrowa”, „Góra Chełmowa” i „Skarpa Zapusty”, w pobliżu Osiedla Rudki. Poza Parkiem najcenniejsze obszary chronione są w rezerwactach przyrody: „Góra Jeleniowska” i „Wąwóz w Skałach”. W rezerwacie przyrody nieożywionej „Góra Jeleniowska” na obszarze 15,56 ha chroni się ostańcowe skałki piaskowców kwarcytowych wieku kambryjskiego, które tworzą tu rumowiska skalne typu gołoborzy w otoczeniu naturalnego bukowojodłowego lasu.

W rezerwacie przyrody nieożywionej „Wąwóz w Skałach” o pow. 3,18 ha chroni się w zboczach malowniczego wąwozu o głębokości do 30 m wychodnie skał środkowego dewonu, z licznymi skamieniałościami koralowców, ramienionogów, ślimaków i małży. Północną nasłonecznioną ścianę porasta roślinność kserotermiczna i dojścia piesze.

Obszar gminy to swoiste „miejsce mocy”.

Jesteśmy dumni, że na terenie Gminy Nowa Słupia znajduje się Skarb Narodowy – Najstarsze Sanktuarium w Polsce - Klasztor na Świętym Krzyżu, gdzie od stuleci przechowywane Relikwie Drzewa Krzyża Świętego -  www.swietykrzyz.pl. 
Wielowiekowa tradycja podejmowania gości, silne tradycje kultury chrześcijańskiej, niepowtarzalne piękno przyrody stworzyły wyjątkowy  klimat dla rozwoju na naszym terenie TURYSTYKI.

Planując pobyt w Gminie warto obejrzeć i zwiedzić: 

1. Późnobarokowy kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca wzniesiony w XVII w. w Nowej Słupi
2. Dawna szkoła benedyktyńska, tzw. „Opatówka”. Na miejscu XVI-wiecznego, drewnianego szpitala i kościoła św.Michała przystąpiono w XVIII w. do wznoszenia nowych budynków, przy których zlokalizowano szkołę. Do dziś przetrwały fundamenty kościoła i budynek plebanii, w którym do lat 50-tych mieściła się szkoła, a obecnie to siedziba Towarzystwa Przyjaciół Nowej Słupi.
3. Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Nowej Słupi. Wolnostojący, drewniany budynek wzniesiono w latach 1937-39 jako wzorzec do zaplanowanych przez ówczesne władze szkolne następnych obiektów z tanimi noclegami dla młodzieży. W okresie okupacji był siedzibą żandarmerii niemieckiej. Śmierć około 200 patriotów upamiętnia napis na podmurówce tarasu schroniska oraz płyta na zbiorowej mogile znajdującej się na tzw. „Skałce”. Schronisko mimo „podeszłego wieku” nadal służy młodzieży szkolnej tanimi noclegami. 
4. Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. Mieczysława Radwana w Nowej Słupi prezentuje dokonania starożytnych hutników, którzy dwa tysiące lat temu zorganizowali między pasmem Łysogór a rzeką Kamienną największy ośrodek produkcji żelaza poza granicami imperium rzymskiego. Nieopodal znajduje się rzeźba Pielgrzyma, zwanego również Emerykiem, oraz wejście do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. W ramach biletu wstępu do muzeum zwiedzający mogą zawitać do Centrum Kulturowo-Archeologicznego, czyli Starożytnej Osady z chatami i warsztatami odtworzonymi na podstawie autentycznych znalezisk archeologicznych. www.muzeum-nowaslupia.pl
5. Zespół klasztorny na Świętym Krzyżu, gdzie przechowywane są Relikwie Drzewa Krzyża Świętego. To od cząstek Krzyża, na którym umarł Chrystus zaczęto nazywać klasztor benedyktyński klasztorem Świętego Krzyża, a górę określać jako Święty Krzyż. Z czasem nazwa przeniosła się na cały górotwór, rozciągający się między Wisłą a Pilicą, a w ostatnim czasie na administracyjną nazwę województwa. Dziś także do Sanktuarium przybywają liczne pielgrzymki, które przyjmują ojcowie Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. www.swietykrzyz.pl
6. Muzeum Przyrodniczo-Leśne Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Świętym Krzyżu. Zgromadzono w nim zbiory archeologiczne, geologiczne, florystyczne i faunistyczne z terenu Parku. www.swietokrzyskipn.org.pl/edukacja/muzeum
7. Gołoborza – wejście na nie znajduje się na szczycie Świętego Krzyża, obok wieży telewizyjnej. Mianem tym określamy kamienne usypiska – gołe od boru. Bloki skalne stanowią naturalne odsłonięcie najstarszych skał w Górach Świętokrzyskich – kwarcytów łysogórskich z okresu kambru.
8. Duża wartością poznawczą jest erygowana w 2004 roku Droga Krzyżowa z Nowej Słupi na Święty Krzyż (wzdłuż „drogi królewskiej”) z 14 drewnianymi stacjami wypełnionymi pełnoplastyczną rzeźbą.
9. Park Legend - Park dziedzictwa Gór Świętokrzyskich w Nowej Słupi  to jedna z najbardziej oryginalnych nowych atrakcji w Polsce. Jego otwarcie planowane jest w czerwcu 2023 roku. Co będzie miał do zaoferowania Park Dziedzictwa Gór Świętokrzyskich? Przede wszystkim interaktywne wystawy i gry terenowe związane z legendami, osadzonymi w historii i kulturze Kielc oraz całego regionu. W Parku Dziedzictwa Gór Świętokrzyskich będzie można dowiedzieć się wszystkiego o dawnych czarownicach, zbierających się na sabaty na Łysej Górze, o diabłach kryjących się wśród lasów, ale też o tajemniczych pielgrzymach, przeganiających złe duchy. Park będzie miał charakter żywego muzeum, w którym legendy odgrywane są na żywo przez aktorów, a nawet samych turystów. Goście też będą mogli wcielić się w wybrane postaci i poczuć niczym zbój Madej lub tajemniczy pielgrzym. www.parklegend.pl 

Sztandarową imprezą gminy są Dymarki Świętokrzyskie organizowane, co roku w formie festynu archeologicznego już od 1967 roku. www.dymarki.pl

Turyści z całej Europy coraz liczniej przemierzający świętokrzyskie szlaki odnajdują tu prawdziwy spokój i wyciszenie, a liczne wydarzenia kulturalne uzupełniają bogatą ofertę turystyczną.

Planując zatem wypoczynek - czy będzie to jednodniowa eskapada, czy też długie i sielskie wczasy  - zaufaj tradycji i około stu pokoleniom wędrowców, którzy wielokroć wracali korzystać z gościnności Ziemi Świętego Krzyża.